مراقبت های بعد از عمل بازسازی پستان به اندازه خود جراحی اهمیت دارد. رعایت نکات مراقبتی روند بهبودی را تسریع می‌کند، احتمال بروز عوارض را کاهش می‌دهد و به بهبود سلامت جسمی و روانی بیمار کمک خواهد کرد. از آنجا که نوع بازسازی چه با پروتز و چه با استفاده از بافت بدن بر فرآیند بهبودی اثرگذار است، آگاهی از روش‌های مراقبت متناسب با شرایط هر فرد ضروری به نظر می‌رسد. پیروی از توصیه‌های پزشک، داشتن سبک زندگی سالم و توجه همزمان به نیازهای جسمی و روحی می‌تواند نقش مهمی در دستیابی به نتایج مطلوب و بازگشت اعتماد به نفس ایفا کند.
نکات مراقبتی بعد از جراحی بازسازی پستان
در ادامه نکات مراقبتی مهم را بشناسید تا بدانید که در دوران نقاهت چه کاهایی باید انجام دهید.
مراقبت از زخم و پانسمان
پانسمان را خشک و تمیز نگه دارید و فقط طبق دستور تیم درمانی عوض کنید. از کرم یا پماد روی برش‌ها تا زمانی که پزشک مجاز بداند، استفاده نکنید. اگر پانسمان خون و ترشح داشت یا بوی نامطبوع داشت، اطلاع دهید. برای حمام، تا زمانی‌که اجازه نگرفته‌اید دوش کامل نگیرید.
مراقبت از درن‌ها
مخزن را روزی چند بار خالی و حجم ترشحات هر درن را در جدول یادداشت کنید. لوله طبق آموزش پرستار تخلیه شود تا لخته‌ها جمع نشوند. معمولا وقتی خروجی هر درن طی ۲۴ ساعت به حدود ۲۰ الی ۳۰ میلی‌لیتر برسد و چند روز ثابت بماند، برای کشیدن درن اقدام می‌شود (ممکن است بسته به مرکز متفاوت باشد). علائم هشدار: قرمزی منتشر اطراف محل درن، درد شدید، تب، توقف ناگهانی یا افزایش غیرعادی خروجی.
هماهنگی با درمان‌های تکمیلی (شیمی‌درمانی/رادیوتراپی)
زمانبندی شروع یا ادامه درمان‌های کمکی به ترمیم مناسب زخم‌ها و نظر تیم انکولوژی بستگی دارد. اگر قرار است رادیوتراپی بگیرید، تیم شما درباره نوع و زمان مناسب بازسازی و پیگیری عوارض پوستی راهنمایی خواهد کرد.
کنترل درد و مصرف داروها
درد بعد از عمل بازسازی پستان کاملا طبیعی است و شدت آن به نوع جراحی (ایمپلنت یا فلپ)، وسعت عمل و شرایط جسمی بیمار بستگی دارد. هدف اصلی از مدیریت درد، افزایش راحتی بیمار، امکان حرکت و تنفس بهتر و جلوگیری از عوارضی مثل لخته شدن خون است. پزشک ترکیبی از داروهای مسکن ساده (مثل استامینوفن) و در صورت نیاز داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (مثل ایبوپروفن) تجویز می‌کند. در روزهای اول ممکن است مسکن‌های قوی (اپیوئیدی) نیاز باشد. این داروها باید فقط طبق نسخه و در کوتاه‌ترین زمان ممکن مصرف شوند.
برخی بیماران پس از عمل دچار تهوع یا اسپاسم عضلات می‌شوند. پزشک ممکن است داروهای مخصوص ضد تهوع یا شل‌کننده عضلات را برای کاهش این مشکلات تجویز کند.
استفاده از سوتین مخصوص بعد از عمل
یکی از مهمترین مراقبت‌ها بعد از عمل بازسازی پستان، استفاده از سوتین مخصوص بعد از عمل یا همان سوتین جراحی است. این نوع سوتین بدون فنر بوده و با ایجاد فشار یکنواخت، به کاهش ورم، ثابت نگه داشتن ایمپلنت یا بافت بازسازی شده و تسریع روند ترمیم کمک می‌کند. پزشکان توصیه می‌کنند بیمار حداقل چند هفته به طور مداوم (حتی هنگام خواب) از این سوتین استفاده کند تا بافت‌ها در جای صحیح خود تثبیت شوند. انتخاب سایز مناسب و جنس نرم و ضد حساسیت برای جلوگیری از فشار بیش از حد یا تحریک پوست اهمیت زیادی دارد. عدم استفاده صحیح از سوتین می‌تواند منجر به جابجایی ایمپلنت، افزایش ورم یا تأخیر در بهبود شود.
وضعیت خواب و فعالیت روزمره
تا دو هفته بهتر است به پشت بخوابید و از خوابیدن روی شکم یا پهلو خودداری کنید. فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام بیش از ۲ تا ۳ کیلوگرم تا چند هفته ممنوع است. پیاده‌روی سبک می‌تواند به گردش خون و پیشگیری از لخته کمک کند.
۶تمرینات کششی و فیزیوتراپی
برای جلوگیری از خشکی شانه و دست، تمرین‌های سبک کششی به توصیه پزشک آغاز می‌شود. این تمرین‌ها تدریجی بوده و به بازگشت دامنه حرکتی طبیعی کمک می‌کنند.
تغذیه مناسب برای ترمیم سریع
پروتئین کافی، میوه‌ها، سبزیجات تازه و آب فراوان روند بهبودی را سرعت می‌بخشند. مصرف دخانیات و الکل به شدت روند ترمیم را مختل می‌کند و باید کاملاً کنار گذاشته شوند.
مراقبت از جای زخم
پس از بسته شدن کامل زخم، استفاده از ژل یا ورق سیلیکونی می‌تواند به بهبود اسکار کمک کند. همچنین محافظت در برابر نور خورشید با کرم ضدآفتاب از تغییر رنگ جای زخم جلوگیری می‌کند.
علائم هشدار بعد از بازسازی پستان
بیمار باید بداند چه علائمی نیازمند مراجعه فوری به پزشک است. این علائم شامل تب بالای ۳۸ درجه، قرمزی و گرمی شدید محل جراحی، ترشحات چرکی، درد شدید و ناگهانی یا تغییر شکل پستان می‌باشد.
چه کارهایی بعد از عمل بازسازی پستان ممنوع است؟
بعد از عمل بازسازی پستان، رعایت برخی محدودیت ها برای جلوگیری از عوارض و تسریع روند بهبودی بسیار مهم است. بیمار نباید در هفته‌های اول فعالیت‌های سنگین انجام دهد، اجسام سنگین بلند کند یا حرکات کششی شدید با دست و شانه داشته باشد. خوابیدن روی شکم یا پهلو می‌تواند به پستان فشار وارد کرده و روند ترمیم را مختل کند. همچنین مصرف دخانیات و الکل به دلیل تاثیر منفی بر خونرسانی و ترمیم زخم ممنوع است. استفاده نکردن از سوتین جراحی یا انجام ورزش‌های شدید نیز می‌تواند منجر به جابجایی ایمپلنت یا افزایش ورم شود. به طور کلی، رعایت این محدودیت‌ها باعث می‌شود نتایج جراحی بهتر و ماندگارتر باشند.
- بلند کردن اجسام سنگین (بیش از ۲–۳ کیلو) در هفته‌های اول
- خوابیدن روی شکم یا پهلو تا زمان اجازه پزشک
- انجام فعالیت‌های ورزشی سنگین مثل شنا، وزنه‌برداری یا دویدن
- مصرف سیگار و قلیان (افزایش‌دهنده ریسک نکروز و عفونت)
- مصرف الکل (تداخل با داروها و کند کردن روند ترمیم)
- دستکاری پانسمان یا بخیه‌ها بدون نظر پزشک
- نادیده گرفتن پوشیدن سوتین مخصوص جراحی
- قرار گرفتن در معرض گرمای شدید (سونا، جکوزی) در هفته‌های اول
- رانندگی هنگام مصرف داروهای مخدر ضد درد
- شروع رابطه جنسی بدون مشورت با پزشک (به ویژه اگر به قفسه سینه فشار وارد شود)
بعد از عمل بازسازی پستان چه مدت طول می‌کشد تا به زندگی عادی برگردم؟
مدت زمان بازگشت به زندگی عادی بعد از عمل بازسازی پستان به عوامل مختلفی مثل نوع جراحی (ایمپلنت یا فلپ)، وضعیت سلامت عمومی بیمار، وجود یا عدم وجود درمان‌های تکمیلی (مثل شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی) و سرعت ترمیم بدن بستگی دارد.
- در بیشتر بیماران، انجام کارهای سبک روزانه مثل پیاده روی کوتاه و فعالیت‌های ساده خانگی، حدود ۲ تا ۳ هفته بعد از عمل امکان‌پذیر است.
- بازگشت به فعالیت‌های شغلی سبک و رانندگی معمولا بین ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد.
- برای فعالیت‌های سنگین تر و ورزش‌های قدرتی یا هوازی، معمولا باید تا ۶ تا ۸ هفته صبر کنید.
- در بازسازی با فلپ (استفاده از بافت بدن مثل شکم یا پشت)، دوره نقاهت کمی طولانی‌تر از بازسازی با ایمپلنت است و ممکن است تا ۸ الی ۱۲ هفته طول بکشد.
در نهایت، زمان دقیق بازگشت به زندگی عادی برای هر فرد متفاوت است و بهترین راهنما، جراح معالج است که شرایط شخصی شما را ارزیابی می‌کند.
مصرف سیگار بعد از عمل بازسازی پستان مشکلی ایجاد می‌کند؟
مصرف سیگار بعد از عمل بازسازی پستان به شدت مشکل ساز است و می‌تواند روند بهبودی را به تاخیر بیندازد. سیگار و دیگر محصولات دخانی جریان خون را در پوست و بافت‌ها کاهش می‌دهند، در نتیجه:
- احتمال نکروز (مرگ بافت) پوست یا بافت بازسازی شده افزایش می‌یابد.
- بهبود زخم‌ها کند می‌شود و خطر عفونت بالا می‌رود.
- تورم و خونریزی بعد از جراحی بیشتر می‌شود.
- ممکن است جابجایی ایمپلنت یا تغییر شکل بافت بازسازی شده اتفاق بیفتد.
پزشکان توصیه می‌کنند حداقل ۲ تا ۴ هفته قبل و بعد از عمل، مصرف سیگار قطع شود تا بهترین نتایج حاصل شود. حتی در برخی موارد، جراحی تا ترک کامل سیگار به تعویق می‌افتد.
چه زمانی می‌توانم رابطه جنسی داشته باشم؟
زمان شروع رابطه جنسی بعد از عمل بازسازی پستان به نوع جراحی، سرعت بهبودی بدن و نظر پزشک بستگی دارد. توصیه‌های کلی به این صورت است:
- در چند هفته اول بعد از عمل بهتر است رابطه جنسی به تعویق بیفتد، زیرا پستان‌ها هنوز حساس و در حال ترمیم هستند و فشار مستقیم یا کشش روی قفسه سینه می‌تواند باعث درد، ورم یا آسیب به بخیه‌ها شود.
- بیشتر جراحان توصیه می‌کنند حداقل ۴ تا ۶ هفته بعد از عمل و یا تا زمانی که پزشک مطمئن شود بافت‌ها تثبیت شده‌اند، رابطه جنسی شروع شود.
- هنگام شروع رابطه جنسی، بهتر است موقعیت‌های بدون فشار مستقیم به پستان‌ها انتخاب شود تا آسیبی به ایمپلنت یا بافت بازسازی شده وارد نشود.
- اگر در حین رابطه جنسی درد شدید، ورم یا ترشح از زخم‌ها مشاهده شد، باید فورا متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.
