جراحی سرطان سینه یکی از ارکان اصلی درمان این بیماری شایع در میان زنان است که نقش تعیین‌کننده‌ای در کنترل موضعی تومور و افزایش بقا دارد. انتخاب نوع جراحی، چه جراحی حفظ پستان و چه ماستکتومی به عوامل متعددی از جمله مرحله بیماری، ویژگی‌های تومور، وضعیت جسمی و ترجیحات بیمار بستگی دارد. با پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیک در سال‌های اخیر، رویکردهای نوین جراحی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که ضمن افزایش اثربخشی درمان، کمترین آسیب روانی و جسمی را برای بیماران به همراه داشته باشند. در این مقاله، به بررسی انواع روش‌های جراحی، معیار های انتخاب آن‌ها، مزایا، محدودیت‌ها و روندهای نوین در مدیریت جراحی سرطان پستان خواهیم پرداخت.
دکتر شاپور عزیزی، جراح برجسته و با تجربه در حوزه جراحی سرطان پستان، با بهره‌گیری از روش‌های نوین و کم‌تهاجمی، درمانی موثر همراه با حفظ زیبایی و بهبود بیماران ارائه می‌دهد. تخصص، دقت و رویکرد انسانی ایشان، موجب اعتماد و رضایت بسیاری از بیماران بوده است. برای برقراری ارتباط و یا مشاوره با شماره های ۰۲۱۲۲۰۷۰۰۴۳ و ۰۹۱۲۳۳۰۲۴۱۸ تماس بگیرید.
جراحی سرطان سینه چگونه انجام می‌شود؟
جراحی سرطان سینه با هدف برداشتن تومور سرطانی و در صورت نیاز غدد لنفاوی اطراف انجام می‌شود. ابتدا جراح محل دقیق تومور را با روش های تصویربرداری و معاینه مشخص می‌کند، سپس تحت بیهوشی عمومی، برشی در پوست سینه ایجاد می‌کند تا تومور و بخش هایی از بافت سالم اطراف آن را خارج کند. در صورت پیشرفت بیماری یا نیاز، جراح ماستکتومی کامل را انجام می‌دهد. همچنین نمونه‌برداری از غدد لنفاوی زیر بغل برای بررسی گسترش سرطان انجام می‌شود.
پس از برداشتن تومور، مسیر درمانی بیمار با توجه به نتایج پاتولوژی تعیین می‌شود و شامل شیمی درمانی، پرتو درمانی یا هورمون درمانی می‌باشد. در برخی موارد، همزمان یا پس از بهبودی اولیه، جراحی بازسازی سینه نیز انجام می‌شود تا ظاهر سینه بهبود یابد. کل فرایند جراحی با هدف حذف کامل سلول های سرطانی و حفظ حداکثر عملکرد و زیبایی سینه انجام می‌شود.
فرق ماستکتومی با لامپکتومی چیست؟
ماستکتومی و لامپکتومی هر دو روش های جراحی برای درمان سرطان سینه هستند، اما تفاوت اصلی آن ها در میزان برداشت بافت سینه است. در ماستکتومی، تمام بافت سینه برداشته می‌شود و گاهی همراه با برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل است، این روش برای تومورهای بزرگ، چندگانه یا سرطان‌های پیشرفته به کار می‌رود. در مقابل، لامپکتومی یا جراحی حفظ سینه تنها تومور سرطانی و بخش کوچکی از بافت سالم اطراف آن برداشته می‌شود، به طوری که بیشتر سینه حفظ می‌شود. این روش برای تومورهای کوچک و مراحل اولیه سرطان مناسب است و پس از آن پرتو درمانی انجام می‌شود تا احتمال بازگشت بیماری کاهش یابد.
عوارض جراحی سرطان سینه چیست؟
عوارض جراحی سرطان سینه بسته به نوع جراحی ماستکتومی یا لامپکتومی و شرایط بیمار متفاوت است، اما برخی از عوارض شایع عبارت‌اند از:
- درد و تورم در محل جراحی که با گذر زمان کاهش می‌یابد.
- کبودی و خون‌مردگی در اطراف ناحیه عمل.
- عفونت زخم که در صورت عدم رعایت بهداشت رخ می‌دهد و نیاز به درمان دارد.
- زخم‌های بد شکل یا اسکارهای بزرگ به ویژه در ماستکتومی.
- کاهش یا از دست رفتن حس پوست و نوک سینه به دلیل آسیب به اعصاب.
- تورم دست یا بازو به علت برداشتن یا آسیب به غدد لنفاوی زیر بغل که باعث احتباس مایع می‌شود.
- محدودیت حرکت شانه و بازو به خصوص در هفته‌های اول پس از عمل.
- مشکلات روانی و عاطفی ناشی از تغییرات ظاهری و استرس بیماری.
رعایت مراقبت های بعد از عمل، فیزیوتراپی و حمایت های روانی به کاهش این عوارض کمک می‌کند.
سرطان بعد از جراحی ممکن است برگردد؟
در برخی موارد پس از جراحی سرطان سینه، احتمال بازگشت بیماری وجود دارد. بازگشت در همان محل اولیه در غدد لنفاوی یا در نقاط دیگر بدن رخ می‌دهد. احتمال بازگشت به عوامل مختلفی مثل مرحله و نوع سرطان، کامل بودن برداشتن تومور، پاسخ به درمان های مکمل مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا هورمون درمانی و ویژگی‌های بیولوژیکی تومور بستگی دارد. به همین دلیل، پس از جراحی برنامه درمانی تکمیلی و پیگیری های منظم پزشکی برای کاهش خطر بازگشت و تشخیص به موقع آن بسیار اهمیت دارد.
امکان بازسازی سینه بعد از جراحی وجود دارد؟
امکان بازسازی سینه پس از جراحی سرطان سینه وجود دارد و یکی از گزینه های مهم برای بهبود ظاهر و روحیه بیماران محسوب می‌شود. بازسازی سینه به دو صورت انجام شود: بازسازی فوری که هم زمان با جراحی ماستکتومی انجام می‌شود، یا بازسازی تأخیری که پس از بهبودی کامل از جراحی اولیه و درمان های مکمل مثل شیمی درمانی یا پرتودرمانی صورت می‌گیرد. روش های بازسازی شامل استفاده از پروتزهای سیلیکونی یا تزریق چربی خود فرد و همچنین استفاده از بافت های بدن مثل عضلات پشت یا شکم برای ساخت سینه جدید است. انتخاب روش بازسازی بستگی به شرایط جسمی بیمار، نوع جراحی انجام شده و ترجیحات شخصی دارد. بازسازی سینه کمک بزرگی به بازگرداندن اعتماد به نفس و کیفیت زندگی بیماران خواهد کرد.
جراحی سرطان سینه روی شیردهی تأثیر می‌گذارد؟
جراحی سرطان سینه روی توانایی شیردهی تأثیرگذار است، اما میزان این تأثیر بستگی به نوع و وسعت جراحی دارد. در جراحی هایی مانند لامپکتومی که تنها تومور و بخش کوچکی از بافت سینه برداشته می‌شود، بخش بزرگی از غدد شیردهی باقی می‌ماند و احتمال شیردهی طبیعی وجود دارد. اما در ماستکتومی که کل بافت سینه برداشته می‌شود، توانایی شیردهی به طور کامل از بین می‌رود. همچنین، اگر غدد لنفاوی زیر بغل برداشته یا آسیب ببینند، مشکلاتی در تخلیه مایع و تورم ایجاد می‌شود که روی شیردهی تأثیر منفی دارد.
بعد از جراحی سرطان سینه نیاز به شیمی درمانی هست؟
بعد از جراحی سرطان سینه، نیاز به شیمی درمانی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع و مرحله سرطان، اندازه تومور، وضعیت غدد لنفاوی، ویژگی های بیولوژیکی سلول های سرطانی و میزان گسترش بیماری. در برخی موارد که سرطان در مراحل اولیه و با تومورهای کوچک است و برداشتن کامل تومور انجام شده، شیمی‌درمانی نیاز نمی‌باشد یا فقط هورمون درمانی و پرتودرمانی کافی است. اما در مواردی که خطر بازگشت بالا باشد یا سلول های سرطانی به غدد لنفاوی یا سایر نقاط سرایت کرده باشند، شیمی درمانی به عنوان درمان کمکی پس از جراحی تجویز می‌شود تا سلول های سرطانی باقی مانده را از بین ببرد و احتمال بازگشت بیماری را کاهش دهد. تصمیم نهایی درباره شیمی درمانی توسط تیم پزشکی متخصص و بر اساس نتایج آزمایشات دقیق گرفته می‌شود.
بعد از جراحی سرطان سینه چه مراقبت‌هایی لازم است؟
بعد از جراحی سرطان سینه، رعایت مراقبت های دقیق و منظم بسیار مهم است تا روند بهبودی بهتر و عوارض کاهش یابد. مهم ترین نکات مراقبتی شامل موارد زیر است.
- مراقبت از زخم جراحی: حفظ تمیزی و خشک نگه داشتن محل برش، تعویض منظم پانسمان طبق دستور پزشک و پرهیز از فشار یا کشش روی زخم.
- کنترل درد و تورم: استفاده منظم از داروهای تجویز شده، کمپرس های یخ در صورت توصیه پزشک و استراحت کافی.
- پرهیز از فعالیت های سنگین: حداقل تا چند هفته پس از عمل از بلند کردن اجسام سنگین، ورزش شدید یا حرکات ناگهانی شانه پرهیز کنید تا به بافت جراحی شده فشار نیاید.
- مراقبت از تورم : در صورت برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل، مراقبت ویژه برای جلوگیری از تورم دست انجام شود، مانند استفاده از بانداژ، اجتناب از فشار روی بازو و مراقبت های پوستی.
- پیگیری‌های منظم پزشکی: مراجعه مرتب به پزشک برای بررسی روند بهبودی، انجام آزمایشات کنترل و شروع یا ادامه درمان های تکمیلی مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، هورمون‌درمانی.
- حمایت روانی: توجه به سلامت روانی و استفاده از مشاوره یا گروه‌های حمایتی برای کنار آمدن با تغییرات جسمی و روحی پس از جراحی.
در بسیاری از موارد بیمار در انتخاب نوع جراحی سرطان سینه مشارکت دارد، البته تصمیم نهایی بر اساس توصیه های تیم پزشکی و شرایط بالینی بیمار گرفته می‌شود. پزشک توضیح می‌دهد که کدام گزینه ها برای وضعیت خاص سرطان او مناسب تر هستند و مزایا و معایب هر روش را بیان می‌کند. سپس بیمار با درک کامل از پیامدها، عوارض، تاثیرات بر ظاهر و شیردهی و همچنین احتمال نیاز به درمان های تکمیلی، تصمیم می‌گیرد کدام روش را انتخاب کند. در واقع، همکاری و گفت و گوی بین بیمار و تیم درمانی اهمیت زیادی دارد تا بهترین و مناسب ترین تصمیم برای شرایط فردی گرفته شود.
